(5S) فایو اس

. مجموعه ای از اصولی ست که با رعایت و اجرای آن می توان کارها را به بهترین شکل و با بیشترین بازدهی انجام داد

نام فایو اس(نظام اراستگی) از حروف اول کلمه های ژاپنی ذیل گرفته شده است :

)Seiri  ساماندهی(

)Seiton(نظم و ترتیب

)Seiso(پاکیزه سازی

)Seiktsu(استانداردسازی

)Shitsuke(انضباط 

اصل اول : ساماندهی

به معنی مرتب کردن اشیا و وسایل بر اساس قواعد و اصول معین است یعنی تشخیص ضروری از غیر ضروری و اولویت بندی و حذف غیر ضروری ها در واقع ساماندهی هنر دور ریختن اشیا است .

اصل دوم : نظم و ترتیب

بعد از دور ریختن اشیا غیر ضروری نوبت به مرتب کردن اشیا مورد نیاز می رسد یعنی اشیا را در محل های مناسب طوری قرار داد که بتوان به بهترین نحو مطلوب از آنها استفاده کرد .

هدف از این مرحله این است که بتوانیم هر چیزی که لازم داریم سریع و بدون زیر و رو کردن سایر اشیا به آسانی دسترسی پیدا کنیم .

اصل سوم : پاکیزه سازی

در این مرحله مواد زاید آلودگی ها و مواد خارجی حذف و دور ریخته می شوند که یکی از مهمترین اصول فایو اس است.  برخی دستگاه ها و وسایل اگر به طور مناسب بازبینی و پاکیزه سازی نشوند کارایی خودشان را از دست می دهند.

اصل چهارم : استانداردسازی

استانداردسازی به معنی حفظ میزان پاکیزگی است و در فایو اس شامل اقداماتی مانند بکارگیری رنگ ها و شکل ها و لباس هایی است که حس پاکیزگی را در انسان ایجاد میکنند در این مرحله کنترل و اصلاح دائمی اصول قبلی یعنی    سامان دهی نظم و ترتیب و پاکیزه سازی صورت میگیرد .

اصل پنجم : انضباط

به معنی ایجاد توانایی لازم برای انجام امور به شیوه مطلوب  و مورد نظر است . انضباط بخش جدایی ناپذیری از ایمنی صنعتی است و اگر رعایت مقررات ایمنی برای کارکنان به صورت یک عادت در آید از بروز حوادثی که ناشی از عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند: دستکش ، کلاه، کفش و عینک ایمنی است به میزان زیادی کاسته می شود و کارکنان به سطح سلامت بالاتری در محیط کار دست پیدا میکنند .

باید در نظر داشت فایو اس یک کار فرهنگی است و در راستای اجرای آن افراد سازمان بایستی یک سری عادات ناپسندیده را که سالها با ان کار می کرده اند کنار بگذارند و با یک سری روشهای جدید کار کنند.

تهیه شده توسط سرکار خانم بهناز ارجمند، کارشناس روانشناسی و بهداشت حرفه ای مرکز طب کار - کار و سلامت