کبد چرب

در مراكز طب كار حین انجام معاینات بدواستخدام یا دوره ای طب کار، خیلی از مواقع با بالا بودن آنزیمهای کبدی مواجه میشویم. اغلب بالا بودن این آنزیمها و ترس از کبد چرب باعث نگرانی افرادی که آزمایش خون داده اند میشود.

البته تشخیص کبد چرب تنها با بالا بودن آنزیمهای کبدی داده نمیشود. آزمونهای تشخیصی بیشتری برای این تشخیص لازم است. اما بالا بودن آنزیمهای کبدی یک زنگ خطر است. اگر متخصصین طب کار حین انجام معاینات دوره ای با این نتایج مواجه شوند حتما محیط کار کارگر را بررسی خواهند کرد که بدانند آیا عامل خاصی در محیط کار باعث این آسیب شده است یا نه؟

اما اگر عامل آسیب رسان کبدی در محیط کار وجود نداشته باشد، عامل آسیب یا الکل است یا رژیم غذایی پرچرب و چاقی. کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی. علت ایجاد و درمان کبد چرب الکلی مشخص است. ما در اینجا راجع به کبد چرب غیرالکلی توضیح مختصری میدهیم.

این بیماری در هر سنی دیده شده است اما بیشترین شیوع آن بین 40 تا 60 سالگی است. شیوع آن در مردان و زنان تقریبا برابر است. سبک زندگی غربی که امروزه متاسفانه در جامعه ما رواج یافته شیوع این بیماری را بیشتر کرده است. راحت طلبی، عادت به پرخوری، مصرف غذاهای پر انرژی و چرب، فعالیت بدنی کم و چاقی در ایجاد موثرند.

این بیماری به غیر از بعضی از موارد نادر مثل بعضی بیماریها، عمدتا به دلیل مقاومت به انسولین یا افزایش مصرف غذاهای پرانرژی و چرب به وجود می آید. پرخوری یا مصرف غذاهای سرشار از انرژی از طرف دیگر کاهش فعالیت بدنی و بی تحرکی باعث تجمع چربی در بدن و پدیده چاقی میشود. وظیفه انسولین فرستادن قند خون به سلولهای بدن است. در افراد چاق مقاومت به این هورمون وجود دارد در نتیجه قند موجود در خون به زحمت به سلولهای بدن هدایت میشود. این روند باعث تجمع قند به صورت چربی در کبد میشود. 80% افراد چاق دچار درجاتی از کبد چرب هستند. اما 40% از کسانی که کبد چرب دارند چاق هستند.

بیماری کبد چرب معمولا علامتی ندارد به عبارت دیگر شایعترین علامتش بی علامتی است. در برخی از موارد این افراد از ضعف و خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه راست و فوقانی شکم شاکیند. علائمی مثل دل درد شدید، زردی، تب و لرز در کبد چرب دیده نمیشود.

متاسفانه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد زیرا مقاومت به انسولین یک خصوصیت ژنتیکی است و نمیتوان انتظار داشت به طور کامل ریشه کن شود. از طرفی با تعدیل عوامل خطرساز از جمله کنترل وزن، چربی و قند خون و افزایش فعالیت بدنی میتوان گامهای موثری در بهبود برداشت. همچنین مصرف الکل، هورمونهای جنسی و مواد نیروزا مطلقا ممنوعند. برخی داروها برای درمان توسط پزشک تجویز میشوند. این داروها با صلاحدید پزشک تجویز شده و مصرف آنها بدون نظارت پزشک معالج کار عاقلانه ای نیست. بعضی از این داروها جهت کاهش مقاومت به انسولین و بزخی دیگر مثل ویتامینها جهت کاهش اثر مواد مضر تولید شده ناشی از بیماری به کار میروند.

افراد چاق باید وزن خود را به تدریج کاهش دهند زیرا کاهش سریع وزن، خود میتواند یک عامل آسیب رسان کبدی باشد.