انواع کمردرد و راههاي پيشگيري از آن

به سایت مرکز تخصصی طب کار " کار و سلامت" خوش آمدید.

کمردرد عارضه بسيار شايعي است که بسياري از افراد در طول زندگي با آن روبرو مي‌شوند. در ستون فقرات، درصورت ضايعه و درگيرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهيچه‌ها و تاندون آنها، رباط‌ها، مفاصل بين مهره‌اي پشتي (مفاصل فاست يا آپوفيزيال)، اعصاب نخاعي و ريشه‌هاي آنها، عروق خوني و طناب نخاعي به هر دليلي، احتمال ايجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحيه و يا نقاط دورتري احساس گردند. بعبارت ديگر کمردرد در اثر ترکيبي از استفاده بيش از حد کشش عضلاني و وارد آمدن آسيب به عضلات، رباط ها (ليگامان ها) و ديسک هاي مهره اي روي مي دهد.
کمردرد ممکن است بصورت درد مبهم و خفيف و دائمي بوده و يا درد شديد و ناگهاني باشد بطوري که توانائي ايستادن و حرکت را هم از بين ببرد. کمر درد ممکن است بطور ناگهاني بعد از يک تصادف، افتادن به زمين ويا بلند کردن اجسام سنگين بوجود آيد و يا به تدريج بر اثر تغييرات ستون فقرات ناشي از افزايش سن بروز کند.
اگر کمردرد بطور ناگهاني شروع شود کمردرد حاد ناميده مي شود، مانند دردهائي که بعد از افتادن از بلندي يا برداشتن يک جسم سنگين و يا وارد شدن ضربه به کمر پيدا مي شود. کمردرد حاد به سرعت  ايجاد شده و به سرعت هم برطرف مي¬شود. دوره درد در کمردرد حاد کمتر از 6 هفته است.کمردردهاي حاد شايعترين نوع کمردرد ها هستند.
کمردرد مزمن دردي است که ممکن  است به سرعت و يا بتدريج ايجاد شود و براي مدت طولاني باقي بماند. بطورکلي اگر کمردرد بيشتر از 3 ماه طول بکشد کمردرد مزمن ناميده مي شود. کمردردهاي مزمن کمتر از کمردردهاي حاد شايع هستند.
انواع درد كمر و علل آن:
1. درد موضعي: دردي است كه در اثر آسيب وارد شده به ناحيه كمر ايجاد مي گردد و در همان منطقه احساس مي گردد و معمولا فرد ميتواند محل دقيق آنرا تشخيص دهد.
2. درد راجعه: دردي است كه از يك ناحيه كمر به ناحيه ديگر سرايت مي نمايد.
3.  درد گذرا: درد ناگهاني و شديد كه ناشي از انجام حركات نامناسب و يا كشيدگي بيش از حد ستون فقرات است. هر چند كه اين نوع درد گذرا ميباشد اما نبايد كم اهميت شمرده شود.
4.  درد به علت وجود تومور: تومورهاي ناحيه ستون فقرات ممکن است مهره‌هاي کمري، بافت‌هاي نرم اطراف ستون فقرات، مننژ و يا ريشه اعصاب نخاعي را درگير کنند. تومورهاي خوش خيم همانند تومورهاي بدخيم، مي‌توانند به عنوان يک عامل درد کمر مطرح باشند. گاهي تومور مهره‌ها به علت متاستاز مثلا از کليه، پروستات، ريه و پستان ايجاد مي‌گردد.
5. درد ناشي از بيماري عفوني:
•    عفونت‌هاي حاد و مزمن از عوامل درد کمري محسوب مي‌شوند. برخي از اين موارد عبارتنداز:
•    استئوميليت حاد و مزمن
•    عفونت قارچي
•    سل
•    عفونت حاد فضاي ديسک
•    تب مالت
6.  درد کمر با منشاء عروقي:
اختلالات عروقي ناشي از شريان و يا وريد در ايجاد درد نقش دارند. بعضي از مشکلات عروقي شرياني يا سياهرگي که ممکن است عامل درد کمر باشند شامل:
•    انسداد پيشرونده و تدريجي آئورت
•    آنوريسم آئورت شکمي
•    انسداد عروق ايلياک
•    فشار به سياهرگ‌هاي مهره‌اي
•    نارسايي‌هاي سياهرگي
7.  علل ديگر
عوامل ديگري که باعث کمردرد مي‌گردند عبارتنداز:
•    اختلالات مادرزادي
•    بيماري‌هاي متابوليک و غدد مانند استئوپروز و هيپرپاراتيروئيدي
•    مسموميت با فلزات سنگين مانند راديوم
•    بيماري‌هاي خوني همانند تالاسمي

علائم درد ناشي از كمر:
•    دردي كه امكان دارد به جلو، كناره ها يا عقب ساق پا تير بكشديا محدود به ناحيه تحتاني كمر باشد.
•    دردي كه با فعاليت بدتر شود.
•    دردي كه در شب يا در نتيجه نشستن طولاني مدت مثل رانندگي بيشتر گردد.
•    دردي كه همراه گزگز شدن يا ضعف در بخشي از پا باشد.

تشخيص کمر درد
پزشک با توجه به شرح حال و تاريخچه بيمار، معاينات مختلفی را روی ساختار ستون فقرات و نواحی مرتبط، جهت دستيابی به علت احتمالی درد کمر، شدت و محل آن انجام می‌دهد. آزمايشات تشخيصي ممکن است شامل آزمايش خون براي بررسي وجود بيماري زمينه ساز، عکس ساده از ستون فقرات، سي تي اسکن، يا ام .آر.آي باشند.

چگونه ميتوان از كمر درد پيشگيري كرد؟
•    انجام ورزشهايي مثل شنا، پياده روي و دوچرخه سواري با افزايش ميزان تناسب و توان ميتوانند در كاهش ابتلا به كمر درد مفيد باشند.
•    کاهش وزن درصورت چاقی بسيار موثر است.
•    تقويت عضلات شكم ميزان ابتلا به كمر درد و در موارد وجود كمر درد شدت آنرا كاهش مي دهد.  
•    هرگز اجسامي را كه براي شما سنگين هستند بلند نكنيد. در هنگام بلند كردن اجسام، كمر بايد عمود بر زمين و نه خم شده به جلو باشد. بايد اجسام را در حاليكه نزديك بدن شما هستند با زانوها بلندكنيد. به عبارت ديگر كمرتان را خم نكنيد بلكه زانويتان را خم كنيد و آن جسم را بلند كنيد.
•    به جاي بلند كردن اجسام سنگين، از راههاي ديگري مانند هل دادن براي جابجا كردن استفاده كنيد. (هل دادن بهتر از كشيدن است.)
•    از بلند كردن يك جسم سنگين و چرخاندن كمرتان بطور همزمان جدا" خودداري نماييد.
•    هميشه هنگام حمل جسم سنگين آنرا نزديك بدن نگه داريد. سعي نكنيد جسمي را كه احساس مي كنيد سنگين تر از توانايي شماست، بلند كنيد.
•    هنگامي كه خسته هستيد از حركت دادن اجسام سنگين جدا" خودداري نماييد زيرا خستگي باعث مي گردد با سختي و رنج بيشتري حركت كنيد.
•    هنگام ايستادن خود را به جلو خم نكنيد. گوشها، شانه و لگن را بايد در يك امتداد و شكم را تو نگه داريد.
•    به هنگام برخاستن از بستر ابتدا به يك سمت غلت بخوريد و سپس با استفاده از بازوان و ستون قرار دادن آنها برخيزيد.
•    براي خارج شدن از تختخواب ابتدا به كنار تخت بچرخيد و پاهاي خود را از تخت آويزان كرده، با كمك دست ها و سفت كردن عضلات شكم بنشينيد.
•    اگر مجبوريد مدت طولاني روي صندلي بنشينيد بهتر است هر نيم ساعت به بهانه هاي مختلف از جا برخاسته و راه رفته يا به بدن خود حركات كششي بدهيد.
•    از صندلي مناسب با پشتي و با زاويه حدود 100 تا 120 درجه، استفاده كنيد و اگر صندليتان محافظ قوس كمر ندارد، قوس كمر را با يك بالشتك كوچك محافظت كنيد.
•    به جاي چرخش كمرتان حين كار، از چرخش صندلي استفاده كنيد.