آزمایشات پاراکلینیک طب كار

به سایت مرکز تخصصی طب کار " کار و سلامت" خوش آمدید.

طب کار شامل چه آزمایشاتی است؟
به تست های آزمایشگاهی در زمینه های مختلف شامل پاتولوژی ، پاتولوژی کلینیکال ، ایمونولوژی ، میکروبیولوژی ، پارازیتولوژی ، توکسیکولوژی و غیره تست های پاراکلینیک اطلاق می شود.
 

انواع آزمایشات روتین در آزمايشگاه طب كار

الف-آزمایش خون شامل:
۱-CBC( شمارش سلول های خونی )
۲-FBS ( قند خون ناشتا )
۳- BS ( قند خون )
۴- Hb ( هموگلوبین )
۵-HCT ( هماتوکریت )
۶-PLT ( شمارش پلاکت )
۷-PT ( زمان پروترومبین )
۸-PTT ( زمان پروترومبین نسبی )
۹-Cholestrol ( کلسترول )
۱۰-Cr ( کراتینین )
۱۱-BUN ( نیتروژن اوره خون )
۱۲-LDL  ( لیپو پروتئین با دانیسته پائین -کلسترول بد )
۱۳-HDL ( لیپو پروتئین با دانسیته بالا – کلسترول خوب )
۱۴-MCHC (غلظت متوسط همو گلوبین )
۱۵-WBC شمارش گلبول های سفید
۱۶-RBC شمارش گلبول های قرمز
۱۷-HCV (حجم متوسط گلبول های قرمز)
۱۸-TG (تری گلیسیرید )
۱۹-HCG ( تست حاملگی)

ب-آزمایش ادرار شامل:
۱- U/A (تجزیه کامل ادرار )
۲-U/C ( کشت ادرار )

ج- آزمایشات مدفوع شامل:
۱-گایاک
۲-کشت مدفوع
 سایر آزمایشات:
 ۱- آزمايش مایع مغزی نخاعی
۲-آزمايش خلط
۳-آزمايش كشت تراشه
۴- ساير آزمايشات
 
مختصری درباره پارامترهای آزمایشات پاراکلینیک
RBC
مخفف كلمه سلول قرمز خون است. اين سلول هاي قرمز يا همان گلبول هاي قرمز، در واقع اصلي ترين قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود اين رنگ قرمز به دليل وجود ماده اي به نام هموگلوبين است كه كمك مي كند گلبول قرمز، اصلي ترين وظيفه خود يعني حمل و نقل اكسيژن را انجام دهد. به طور خلاصه ميشود گفت گلبول هاي قرمز وسيله حمل و نقل اكسيژن از ريه به بقيه سلول هاي بدن هستند.میزان نرمال اين عدد براي خانم ها مقداري كمتر و در كودكان مقداري بيشتر است.
نكته:
گلبول قرمز به طور طبيعي بعد از توليد در مغز استخوان ۱۲۰ روز در خون زندگي ميكند و در آخر عمر خود خرد مي شود و به عناصر سازنده اش تبديل ميشود.
مقدار RBC ها در طي بارداري به طور طبيعي كمي كمتر نشان داده مي شود چون حجم مايع خون افزايش پيدا كرده است. در واقع مقدار دقيق گلبولهاي قرمز در ۱ميلي ليتر خون محيطي است. عدد RBC بسته به آزمايشگاه و نوع كيت مورد استفاده، ممكن است مقياس شمارش اين سلول فرق كند.
خوردن داروهايي مثل كلرامفنيكل هم باعث كاهش RBCمي شود.
HCT
هماتوکریت یا HCT هم يكي از مقادير اندازه گيري گلبول قرمز است. به طور كلي به معني آهن است و هر « هم » جا در هر كلم هاي آمد حتما آن كلمه ارتباطي با گلبول قرمز دارد. هماتوكريت درصدي از حجم كلي خون است كه از گلبول قرمز ساخته شده و با انداز ه گيري قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمايش نسبت به كل ارتفاع خون اندازه گيري مي شود. به خاطر بيماريها و شرايط مختلفي كه مي توانند اندازه گیری  RBC و Hgb را با اشکال مواجهه کنند، HTC هم اندازه گیری می شود تا به طور مستقیم نشان دهنده اندازه هموگلوبین و گلوبول های قرمز در خون باشد.اين عدد معمولا با درصد نشان داده مي شود. مقادير طبيعي: اعداد بين ۴۲ تا ۵۲ درصد براي آقايان و ۳۷ تا ۴۷
درصد براي خان مها نرمال به حساب مي آيد. در خانم هاي باردار درصد بالاتر از ۳۳ طبيعي است.
محدوده خطرHCT :بالاتر از ۶۰ درصد و پايين تر از ۱۵ درصد بايد باعث نگراني پزشك شود.
نكات:
بيماري هايي كه باعث به وجود آمدن شكلهاي غيرطبيعي گلبول قرمز ميشوند (مثل بيماري گلبول قرمز داسی شکل ) مقدار HCTرا تغيير مي دهند.
موثر است HCT وقتي مقدار گلبول سفيد به شدت بالا باشد بر مقدار
در صورت طبيعي بودن اندازه هاي گلبول قرمز، مقدار هماتوكريت ۳ برابر هموگلوبين است
هماتوكريت را نبايد بلافاصله بعد از خو نريزي شديد انداز ه گيري كرد.
 
WBC
 اين سه حرف مخفف « سلول هاي سفيدخون » و نشان دهنده گلبو لهاي سفيد است. اندازه گيري مقدار گلبو لهاي سفيد خون يكي از روش هاي اصلي تعيين وجود عفونت در بدن است چون اين سلول ها كه جزو سيستم دفاعي بدن هستند.در شرايط بيماري هاي عفوني و غيرعفوني واكنش هاي مختلفي از خود نشان ميدهند.
شمارش WBC ها دو جزء دارد. يكي مقدار كلي گلبو لهاي سفيد در يك ميلي ليتر خون و جزء ديگر شمارش جزء به جز اين سلول ها چون گلبول سفيد خود متشكل از پنج نوع مختلف است كه كم و زياد شدن هر كدام از اين انواع معني خاص خود را دارد. کلمه “diff” که در جلوی CBC  نوشته شده است درخواست برای شمارش همين انواع مختلف گلبول سفيد است. مقادير طبيعي: در بزرگسالان و بچه هاي بالاتر از ۲ سال مقدار گلبول سفيد بين ۵ تا ۱۰ هزار در هر ميليليتر خون طبيعي است.
محدوده خطر :  کمتر از ۲۵۰۰  و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هرکدام نشان دهنده بیماریهایی هستند که میتوانند گاهی خطرناک باشند
نكته:
عمل اصلي گلبو ل سفيد مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجي و مزاحم است و در مواقع آلرژ ي ها هم اين سلو لها مسوول بروز واكنش هستند.
تغيير هر كدام از انواع WBC معني خاص خود را دارد و ممكن است نشان دهنده عفونت با ميكروب، ويروس و يا حتي استرس باشد.
فعاليت شديد بدني و ورزش سنگين هم براي مدتي باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون مي شود. بارداري و زايمان هم اين مقدار را افزايش مي دهند.

Hgb
در برگه هاي آزمايش مختلف ممكن است به صورتهاي مختلف Hgb يا ،Hb، HGB نوشته شود. همه اينها مخفف كلمه هموگلوبين، يكي از عناصر اصلي تشكيل دهنده گلبو ل قرمز است. اين ماده كه در آن آهن به كار رفته خود از اسيد آمينه تشكيل شده و جايگاههاي مختلفي براي تركيب با اكسيژن دارد. هموگلوبين در جايي كه اكسيژن زياد وجود دارد با آن تركيب ميشود و در محيط كم اكسيژن آن را آزاد ميكند. اندازه گيري مقداركلي هموگلوبين در واقع به نوعي نشان از تعداد گلبول هاي قرمز است.
مقادير اصلي: مقدار طبيعي براي آقايان بين ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسي ليتر است و براي خانم ها مقادير بين ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسي ليتر طبيعي محسوب ميشود.
محدوده خطر: هموگلوبين زير ۵ و بالاي ۲۰ مقادير بحراني به حساب مي آيند و حتما نيازمند رسيدگي فوري هستند.
نكته:
مقدار Hgb در بارداري كاهش مي يابد چون با اينكه خون سازي كمي بيشتر شده است اما حجم مايع بدن و خون بالا رفته و مقداركلي هموگلوبين در هر دسی ليتر آن كاهش مي يابد.
زندگي در ارتفاع هم به خاطر نياز بيشتر بدن به اكسيژن و كمبود اكسيژن محيط باعث توليد بيشتر هموگلوبين مي شود.
در طحال اغلب سلول هاي پيرخون تخريب مي شوند. بزرگ شدن طحال يعني تخريب بيشتر سلول ها و به همين دليل  به دنبال آن كاهش Hgb و RBC رخ می دهد.
آزمايش قند خون
اين ماده منبع اصلي تأمين انرژي در تمام موجودات زنده است. براي اندازه گيري قند خون فرد حتما بايد ناشتا به همين دليل واژه Fasting به كار مي رود، يعني بعد از مدت كوتاهي گرسنگي قند خون اندازه گيري شده  باشد، اين مدت حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت مي باشد.
اگر سطح قند خون فردي بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بيشتر از ۱00 ميلي گرم در دسي ليتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء وي به ديابت در طي ده سال آينده است.
ميزان نرمال قند خون بين حداقل ۶۵ تا ۷۰ و حداكثر ۱۰۰ تا ۱۱۰ در محدوده بالا مي باشد، البته افزايش خفيف قند خون ممكن است در اثر دريافت اخير فرد باشد، اما اگر در آزمايشات مكرر ميزان آن تغييري نكرد، فرد نياز به توصيه هاي رژيمي براي پيش گيري از ابتلا به ديابت در آينده دارد.
آزمايش چربي خون
آزمایش چربی خون شامل  اندازه گیری کلسترول کل، کلسترول خوب، کلسترل بد و تری گلیسیرید می باشد.
براي اندازه گيري دقيق چربي هاي خون بايد ۹ تا ۱۲ ساعت پيش از خون گرفتن،  چيزي به جز آب نخوريد و ننوشید.
تري گليسريد نوعي از چربي خون است كه در اثر مصرف مواد قندي و نشاسته اي بالا مي رود.
كلسترول خون هم با مصرف چربي هاي غذايي مثل كره، چربي هاي گوشت، تخم مرغ و مواد لبني پرچرب، روغن هاي جامد و مايع، غذاهاي سرخ شده و … زياد مي شود.
 

مقادير كلسترول و تري گليسريد خون
ميزان كلسترول و تريگليسريد خون معمولا به “ميلي گرم در دسي ليتر” اندازه گيري مي شوند.
 

CBC شامل:

• (WBC) – شمارش تعداد گويچه هاي سفيد خون در ميلي متر مكعب ازخون
• (RBC ) شمارش تعداد گويچه هاي قرمز خون در ميلي متر مكعب ازخون
• platelet count شمارش تعداد پلاكت هاي خون در ميلي مترمكعب ازخون
• شمارش افتراقي گويچه هاي سفيد خون
• (HCT) اندازه گيري مقدارهماتوكريت خون
• (HGB) تعيين مقدارهموگلوبين خون
• تعيين انديكس هاي گويچه هاي قرمز خون

تفسير آزمايش كامل ادرار
آزمایش کامل ادرار U/A آزمايش ساده و مهم و گاهي وسيله اي كليدي براي تشخيص بيماري هاي كليوي و اورولوژيك مي باشد. اين آزمايش شامل بررسي فيزيكي، شيميايي و ميكروسكوپي مي باشد. گاهي همين آزمايش ساده و راحت اطلاعات بسيار مهم و الزامي براي تشخيص بيماران را فراهم مي آورد. در تمام بيماران اورولوژي و نفرولوژي U/A لازم است.

طب کار ، کار و سلامت به عنوان یکی از مراکز مجاز طب كارتهران كه در ليست مورد تاييد سازمان تامین اجتماعی قراردارد. اين مركز روزهاي شنبه تا چهارشنبه از ساعت7 الی 18 و پنج شنبه ها از 7 تا 17 آماده ارائه خدمات معاینات طب كار براساس ابلاغیه های سازمان تامین اجتماعی در کوتاه ترین زمان ممکن می باشد.